HOMO POETICUS

Είπαν ότι και ο Φιντέλ Κάστρο χαιρέτησε την εκλογή Ομπάμα! Αλλά τι είπε πραγματικά ο Κάστρο; Ότι «παρά τις ευγενείς προθέσεις (του Ομπάμα) πολλά ερωτήματα μένουν αναπάντητα». Πως, αλήθεια, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα προστατεύσει το περιβάλλον όταν στηρίζεται σ’ ένα σύστημα κατανάλωσης και λεηλασίας του περιβάλλοντος; Απλό και σαφές: Η προστασία της φύσης είναι ασύμβατη με το καπιταλιστικό σύστημα. Αλλά με τι μπορεί να αντικατασταθεί το υπάρχον σύστημα; Πολλοί επιχειρούν να δώσουν την απάντηση επιστρέφοντας στο ιστορικό παρελθόν της Αμερικής, τότε που ο Τζέφερσον και ο Μάντισον –μαζί τους κι ένας λογοτέχνης, ο Θορώ- πρότειναν μία χώρα αυτάρκη, αγροτική. Επικράτησε, όμως, η λογική του Χάμιλτον, η αντίληψη της επιθετικής ατομικότητας και της συνεχούς ανάπτυξης. Στον πόλεμο των κόκκινων και των μαύρων-ιμπεριαλιστικών μυρμηγκιών νίκησαν τα δεύτερα (η μεταφορά του Θορώ, 1840!). Τώρα ο Στίγκλιτς λέει ότι η διαρκής ανάπτυξη είναι αδύνατη. Γι’ αυτό κάποιοι επιστρέφουν στο Θορώ, στην άποψη των «κόκκινων μυρμηγκιών», στην επιστροφή και τη συμφιλίωση με τη φύση και τα όρια που αυτή θέτει. Με βάση τη σκέψη του Θορώ προτείνεται αντί του καταναλωτικού ανθρώπου, ο Homo Poeticus(Jean-Claude Pinson), ο ποιητικός ή δημιουργικός άνθρωπος, που αρνείται να υπαχθεί στον παραγωγικό μύλο και τον καταναλωτισμό, που επιδιώκει την εφεύρεση εναλλακτικών τρόπων ζωής, όπου ο καθένας θα είναι ποιητής της δικής του ύπαρξης. Η πρόταση περιλαμβάνει ένα άλλο οικονομικό μοντέλο, μία άλλη κουλτούρα και μία διαφορετική οικονομία της ύπαρξης. Μάλιστα, εκτιμάται ότι οι άνθρωποι της δημιουργίας (όσοι εργάζονται ως «δημιουργοί» και όχι μόνο από ανάγκη), αυτοί που εργάζονται στην οικονομία της γνώσης, της πληροφόρησης, της επικοινωνίας και της κουλτούρας θα μπορούσαν να συστήσουν το «ποεταριάτο»(Rene Edme) κατά το αντίστοιχο του «προλεταριάτου». Δεν ξέρω ποιο θα είναι το εναλλακτικό παράδειγμα, αλλά το ζήτημα είναι να ζει κανείς σκεπτόμενος. Και «Σκέφτομαι σημαίνει ξαναμαθαίνω να βλέπω, να παρατηρώ, να κατευθύνω τη συνείδησή μου, να δημιουργώ με κάθε ιδέα και με κάθε εικόνα, όπως ο Προυστ, έναν τόπο προνομιακό… (Γιατί) Αυτό που δικαιώνει τη σκέψη είναι η ακραία συνείδηση» (Α. Καμύ: Ο Μύθος του Σίσυφου).