Όταν η «καρδιά» χάνει το μέτρο, τότε γίνεται κιτς (όπως στην περίπτωση του Μ. Τζάκσον) κι ακόμα χειρότερα ιδεολογία, δηλώνει εσχάτως ο Γάλλος φιλόσοφος Αλαίν Φινκελκρότ, που κηρύσσει την επιστροφή στο «μεγάλο μυθιστόρημα του 20ου αιώνα», του μόνου ικανού κατά τη γνώμη του «να καταστρέψει το μυθιστόρημα της φιλοσοφίας της Ιστορίας» του Χέγκελ και του Μαρξ. Ο Φινκελκρότ φαίνεται ότι κινείται στη λογική του Βιτγκενστάιν που έλεγε πως όλα είναι επινοήσεις, άλλες χρήσιμες κι άλλες άχρηστες. Υπ’ αυτή την οπτική η μαρξιστική ιδεολογία δεν είναι παρά μία πολύ καλή αφήγηση, που κάποιοι την είχαν ανάγκη, και η οποία μπορεί να καταστραφεί από μία επίσης καλή αφήγηση, λογοτεχνική αυτή τη φορά, όπως «Το Αστείο» του Μίλαν Κούντερα κ.ά. Αλλά πως μπορεί να λειτουργήσει η λογοτεχνία στο πεδίο της φιλοσοφίας; Σύμφωνα με τον Reguy «ο φιλόσοφος είναι ένας άνθρωπος που ανακαλύπτει μία νέα όψη, κάποια νέα πραγματικότητα της αιώνιας πραγματικότητας». Το ίδιο κάνει και η λογοτεχνία κατά την αντίληψη του Φινκελκρότ. Η διαφορά συνίσταται στο ότι η φιλοσοφία κοιτάζει, ενώ η λογοτεχνία αγγίζει! Αλλά γιατί ο Φινκελκρότ αντιμετωπίζει την ιδεολογία ως αντιδραστικό κατάλοιπο και επιτίθεται στη φιλοσοφία της Ιστορίας;
Αυτός έχει δίκαιο ή ο Σλαβόι Ζίζεκ που λέει ότι η ιδεολογία είναι θεμελιώδες συστατικό της κοινωνικής πραγματικότητας; Μάλιστα, η κοινωνική πραγματικότητα δεν μπορεί να αναπαραχθεί δίχως τον αποκαλούμενο ιδεολογικό φενακισμό. Ενώ η κατάρρευση της ιδεολογίας, η αποκάλυψη ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός», σημαίνει και την απογύμνωση της πραγματικότητας που έτσι χάνει το συνεκτικό της ιστό και διαλύεται. Μπορεί ο Προυστ, ο Κούντερα και γενικά το «μεγάλο μυθιστόρημα» να δημιουργήσει μία ηθική κατασκευή, μία «πίστη», που θα αρμολογήσει εκ νέου το κοινωνικό μωσαϊκό, συνέχοντας τα κοινωνικά στοιχεία; Άγνωστο. Εκείνο που μάλλον επιδιώκεται είναι να μας προσφερθεί ένας τόπος διαφυγής από την πραγματικότητά μας και συγχρόνως να μας προσφερθεί η ίδια η κοινωνική πραγματικότητα ως μια διαφυγή από κάποιον τραυματικό, πραγματικό πυρήνα της, όπως είναι ο τρομερός ανταγωνισμός, η αντίθεση μεταξύ του κοινωνικού τρόπου παραγωγής και της ατομικής ιδιοποίησης, οι τεράστιες ανισότητες, ο αυταρχισμός και η σημερινή απουσία δημοκρατίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου