Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011

Λουκάς και... Αριστοτέλης

Οι απελπισμένοι κάτοικοι της Greekville, όπως εκείνοι της κινηματογραφικής Dogville, αισθάνθηκαν μιαν ανακούφιση, καθώς επιτέλους άκουσαν τον διορισμένο ηγήτορα να μιλάει τη γλώσσα τους. Εδραιώθηκε, επίσης, η πεποίθηση ότι η ταπείνωση της χώρας θα λάβει ένα τέλος. Μόνο που η αποκατάσταση της χαμένης αξιοπιστίας δεν σημαίνει και μία νέα πολιτική, διαφοροποιούμενη από την ήδη εφαρμοσμένη πολιτική λιτότητας, που έχει τσακίσει τον πληθυσμό και έχει στείλει πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζόμενους στον Καιάδα της ανεργίας και της εξαθλίωσης. Ο κ. Λουκάς Παπαδήμος δεν είναι παρά ένα παιδί του συστήματος, αλλά ο οποίος παίζει στα δάκτυλα τον Αριστοτέλη και τον Σαίξπηρ. «Αν εκείνοι που χρησιμοποιούν ένα σύστημα νομίσματος επιλέξουν να αλλάξουν τις συμφωνίες βάσει των οποίων δημιουργήθηκε, το νόμισμα παύει να έχει αξία και όσο πολλά χρήματα κι αν είχε κάποιος, δεν θα μπορούσε πια να τα χρησιμοποιήσει για να προμηθευθεί τα χρειώδη» έλεγε, παραπέμποντας στα Πολιτικά του Αριστοτέλη, όταν «εξεταζόταν» ως υποψήφιος για την αντιπροεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όμως, αν το 2002 ο υποψήφιος τραπεζίτης χρησιμοποιούσε ένα απόσπασμα από τα «Ηθικά Νικομάχεια» του Αριστοτέλη, τότε αμφιβάλλουμε αν θα «περνούσε»! Γιατί ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια» συσχετίζει το αντικείμενο των οικονομικών με τους ανθρώπινους στόχους. Για τους νεοφιλελεύθερους όμως της ΕΚΤ η ως άνω ουμανιστική παράδοση απωθήθηκε υπέρ της μηχανικής παράδοσης που δεν ενδιαφέρεται για ανθρώπινους σκοπούς και ερωτήματα, όπως για το «πως πρέπει κάποιος να ζει» ή «πως μπορεί να αναπτυχθεί ο αγαθός άνθρωπος», αλλά μόνο για τα ζητήματα διαχείρισης (logistics), τους αριθμούς.
Για την ακρίβεια, οι νεοφιλελεύθεροι χρησιμοποιούν τους κλασσικούς όπως χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί τη Βίβλο στον εμφύλιο, καθώς οι μεν έβρισκαν ρήσεις κατά της δουλείας και οι άλλοι υπέρ! Υπ’ αυτή την οπτική μπορεί κάποιος να αντιπαραθέσει τα «Πολιτικά» στα «Ηθικά Νικομάχεια». Στα τελευταία, ο Αριστοτέλης ιδρύει τη διάκριση μεταξύ ανταλλακτικής αξίας και αξίας χρήσης, ενώ στα «Πολιτικά» εξετάζει τη φύση της ανταλλακτικής αξίας ως σκοπού και αν συμβιβάζεται με τον υπέρτατο σκοπό της Πολιτικής.
Σήμερα, ο κόσμος των αξιών χρήσης αλώθηκε πλήρως από τον κόσμο των ανταλλακτικών αξιών. Οι τελευταίες εγγράφονται, πλέον, παντού και μεταφέρουν το δικό τους ιδιαίτερο σκοπό. Αν, δηλαδή, κάθε δραστηριότητα, από τον αθλητισμό ως την εκπαίδευση, έχει ένα δικό της σκοπό ή νόημα, χάριν του οποίου ασκείται, τότε η είσοδος της ανταλλακτικής αξίας σ’ αυτή τη δραστηριότητα θα μετασχηματίσει τον πραγματικό της σκοπό σε μέσο, για την επίτευξη του σκοπού που είναι το κέρδος. Το χρήμα, μάλιστα, αυτός ο παγκόσμιος μπαλαντέρ, από μέσο έχει γίνει σκοπός, ενώ ο πραγματικός σκοπός –ο αθλητισμός ας πούμε- γίνεται μέσο. Γι’ αυτό σ’ αυτό τον κόσμο των παρωδιών και των μεταλλαγών, όπου τα πάντα είναι κάτι άλλο από αυτό που φαίνονται ότι είναι, καταλήγουμε στον κόσμο-προσομοίωση.
Όσο για τον Ιούλιο Καίσαρα, στον οποία αναφέρθηκε, χθες, ο κ. Λ. Παπαδήμος, να του υπενθυμίσουμε πως όταν ο Σαίξπηρ ασχολήθηκε με την ιστορία της Ρώμης, «‘’της στενοχώριας του ο χειμώνας’’, έγινε πιο ζοφερός παρά ποτέ». Ας ελπίσουμε τόσο για τον ίδιο αλλά κυρίως για την τύχη της πατρίδας να μη συμβεί το ίδιο και μ’ αυτόν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Ο παλιός και ο νέος φασισμός

  [   Γιώργος X. Παπασωτηρίου   /   Ελλάδα   / 22.04.24 ] Η γερμανική κυβέρνηση απαγορεύει εκδήλωση για την Γάζα. Το ίδιο συμβαίνει και στην...