Η αλήθεια για την κρίση

Δημοσίευμα της εφημερίδας Wall Street Journal(στην ηλεκτρονική της έκδοση) αναφέρει ότι η αμερικανική τράπεζα JPMorgan Chase συνήψε συμφωνία με το υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών για να πληρώσει το ποσό των 13 δισεκ. δολαρίων προκειμένου να αποφύγει μια σειρά διώξεων, που συνδέονται με την κρίση των παραγώγων των ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου (subprime). Τι καταλαβαίνει ο μη ειδικός από αυτή τη διατύπωση για το κολοσσιαίο πρόστιμο που επιβλήθηκε στην τράπεζα, την οποία διευθύνει ο Ελληνο-αμερικανός Τζέιμι Ντάιμον; Απολύτως τίποτα. Ας εξηγήσουμε, λοιπόν, ότι με τη συμφωνία θα διευθετηθούν οι προσφυγές στις οποίες έχει προχωρήσει η FHFA(η κανονιστική αρχή για τα στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ) που κατηγορεί την JP Morgan ότι εξαπάτησε τους οιονεί δημόσιους οργανισμούς αναχρηματοδότησης Fannie Mae και Freddie Mac, πουλώντας τους παράγωγα ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων πριν από την κρίση. Με άλλα λόγια, η τράπεζα κορόιδεψε κόσμο και κοσμάκη, ληστεύοντάς τους στην κυριολεξία. Για την ακρίβεια οι τράπεζες έδωσαν πρώτα φτηνό χρήμα(δάνεια) στους αγοραστές κατοικιών, ενώ στη συνέχεια πούλησαν τα δάνεια υψηλού κινδύνου –δηλαδή τη φούσκα- σε άλλους πελάτες τους με το δέλεαρ ότι θα κερδίσουν από την αύξηση των επιτοκίων. Αλλά όταν αυξήθηκαν τα επιτόκια, οι δανειολήπτες, που αγόρασαν τις κατοικίες, δεν μπόρεσαν να πληρώσουν λόγω της πολύ μεγάλης αύξησης, αλλά και οι αγοραστές παραγώγων δεν μπορούσαν να τα μεταπωλήσουν πουθενά. Έτσι, η μόνη κερδισμένη ήταν η τράπεζα, που τώρα διώκεται. Μπορεί να φανταστεί κανείς το ύψος της ληστείας όταν το ύψος του προστίμου είναι 13 δις δολάρια. Αρκεί να αναφέρουμε το ανάλογο της London Whale-της φάλαινας του Λονδίνου-, όπου το πρόστιμο ήταν 1 δις δολάρια, αλλά οι απώλειες των επενδυτών 6 δις δολάρια. Το κέρδος, συνεπώς, -μείον το πρόστιμο- ανέρχεται σε 5 δις! Καθόλου άσχημα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τα 13 δις δολάρια δεν είναι τίποτα, αφού μόνο το τετράμηνο Ιουνίου-Σεπτεμβρίου τα κέρδη της JPMorgan Chase ανήλθαν στα 5,8 δισ. δολάρια! Τα παραπάνω ενισχύουν την άποψη εκείνων που θεωρούν ότι η σημερινή κρίση δεν είναι οικονομική αλλά κρίση της υπερσυγκέντρωσης του πλούτου σε ελάχιστα χέρια. Είναι, με άλλα λόγια, κρίση του τρόπου διανομής του πλούτου. Δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με έκθεση υπηρεσίας της Credit Suisse, τη δεκαετία από το 2000 έως το 2010 ο παγκόσμιος πλούτος διπλασιάστηκε. Αντίθετα, σύμφωνα με έκθεση του διεθνούς Ερυθρού Σταυρού σε 22 χώρες της ΕΕ, των βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης, από το 2009 μέχρι το 2012 αυξήθηκε κατά 75% ο αριθμός των ανθρώπων που εξαρτώνται από την τροφή που τους διανέμει ο οργανισμός. Επομένως, η αιτία της σημερινής ανθρωπολογικής καταστροφής δεν είναι κάποια οικονομική κρίση, αλλά η κρίση του μοντέλου διανομής του πλούτου. Η τρελή κούρσα για κέρδη οδήγησε στη μείωση του κόστους σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής, και ιδίως στους μισθούς και στις θέσεις εργασίας. Οι τράπεζες δημιούργησαν από την πλευρά τους το χρήμα-Monopoly, ενθαρρύνοντας τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά να δανειστούν, οδηγώντας το χρέος τους πέρα από κάθε λογική. Δεν είμαστε, λοιπόν, εμείς που ευθυνόμαστε για τον υπερδανεισμό, αλλά η απάτη των τραπεζών. Μάλιστα, κανείς δεν μπορεί να λειτουργήσει έξω από το παιγνίδι αυτό. Τόσο οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες όσο και οι «κάτω» ήταν και είναι καταδικασμένοι να «τρώνε» τα σκουπίδια των τραπεζών, με το χρέος και τους τόκους να τους απογυμνώνουν όλο και περισσότερο. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά: ομόλογα, διάσωση των τραπεζών, υπερχρέωση των ίδιων των περιφερειακών κρατών στα ίδια χρηματοπιστωτικά μεγα-ιδρύματα και καταδίκη τους σε ένα όλο και μεγαλύτερο φορτίο χρέους, που οδηγεί σε νέες, ιδιαίτερα επώδυνες πολιτικές λιτότητας για την πλειονότητα των ανθρώπων, με απώλεια των όποιων περιουσιακών τους στοιχείων(χαράτσια), αυξήσεις φόρων και περικοπές του κοινωνικού κράτους. Παρόλ’ αυτά, όπως δείχνει η περίπτωση της Ελλάδας, το χρέος συνεχίζει να διογκώνεται προς όφελος των πιστωτών, καθώς από το 120% του ΑΕΠ που ήταν το χρέος πριν 3,5 χρόνια, σήμερα ανήλθε στο 180% παρά την αιματηρή φορολογία, τις τεράστιες περικοπές στους μισθούς και στις συντάξεις, στην απομείωση του κοινωνικού κράτους, την τεράστια ανεργία και το «κούρεμα»! Φαίνεται πως το χάσμα που χωρίζει εκείνους που απολαμβάνουν τον αυξημένο πλούτο και εκείνους που δεν έχουν πλέον τίποτα θα συνεχίσει να μεγαλώνει μέχρις ότου οι δεύτεροι να εξαφανιστούν εντελώς, αφού η άβυσσος επεκτείνεται μόνο προς τη δική τους πλευρά. Η υπερσυγκέντρωση του κεφαλαίου και του παραγόμενου πλούτου οξύνει, επίσης, την κρίση της πολιτικής εκπροσώπησης και απειλεί τη δημοκρατία. Όλα σχεδόν τα κόμματα –άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο- αδυνατούν να εφαρμόσουν οποιαδήποτε εναλλακτική λύση αναδιανομής του πλούτου. Αυτό στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες που είναι στη μέγγενη της τρόικα είναι απαγορευμένο επί ποινή «χρηματοδοτικού θανάτου», δημιουργώντας όχι απλώς ένα πολιτικό πρόβλημα αλλά και ένα τεράστιο ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας. Για να επιτευχθεί αυτός ο διπλός ζυγός απαιτείται η συνέργια με τους εξωχώριους «δανειστές» κι ενός τμήματος της εσωτερικής μεγαλο-επιχειρηματικής τάξης, των μέσων μαζικής αποκοίμησης και των πολιτικών που όλοι αυτοί ελέγχουν. Τελικά, τα θύματα αυτής της κατάστασης, απογοητευμένα καθώς είναι, βρίσκουν καταφύγιο σε περιφερειακά και ενίοτε φασιστικά κόμματα, όπως αυτό της Χρυσής Αυγής ή του Εθνικού Μετώπου(Λε Πεν) στη Γαλλία. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι παρά ένας ακόμα αποπροσανατολισμός, ήτοι μία κατασκευασμένη εφεδρεία των «πάνω», αλλά και μία εκδηλωμένη άμεση απειλή κατά της δημοκρατίας. Γι’ αυτό δεν πρέπει να επιτρέψουμε την «τύφλωση». Αντίθετα, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα πολιτικό κίνημα που θα προτάξει την αλλαγή του μοντέλου διανομής του πλούτου τόσο στο εσωτερικό της χώρας μας όσο και μεταξύ των κρατών του βορρά και του νότου.